((آخ شب یلدای منی))

جامعه شناسان معتقد هستند:

((آیین ها وآداب و رسوم هر ملت ، سازنده عناصر فرهنگی جامعه محسوب می شوند.  تنوع و تعداد آیین ها و آداب و رسوم دلیل غنای فرهنگی یک جامعه است. سرزمین ایران از دیر باز به عنوان یکی از گهواره های تمدن مطرح بوده است. یکی از آِئین های دیر پا در ایران آیین شب یلدا است.بازشناسی عناصر فرهنگی شب یلدا ما را با فرهنگ کهن این مرز بوم آشنا تر خواهد کرد.

از عناصر قابل توجه در مراسم شب یلدا می توان به پیوند  و رابطه انسان با انسان و همچنین رابطه انسان با جهان طبیعت و نظام آفرینش اشاره کرد.

شبی که کدورت ها را باید کنار نهاد و بر گرد یک کرسی و با حرارت و گرمای حضور افراد فامیل شبی خاطره انگیز را رقم زد. شبی که بهانه ای است برای آفریدن شادی ها.  بهانه ای است که سرمای زمستان را با گرمای محبت ها و دوستی ها پیوند دهیم.

آری ، شبی برای همراهی و همسویی با اسرار طبیعت ، شناخت رمز و رازهای طبیعت ، بهانه ای برای نشستن پای حدیث بزرگان، و بزرگ منشی را به نظاره نشستن، وقار و احترام بزرگان را پاس داشتن، درس زندگی را برای کوچکترها و نسل جدید باز گفتن، محبت و مهربانی را به نسل نوپا هدیه کردن.

پیوند دیر پای انسان با فرهنگ نسل پیشین، فرصتی برای احساس هویت و پیوند با جاودانگی ، توجهی دوباره به مبداء هستی با امید به ابدیتی پایدار و ....))

از این قسم سخنان و مقالات رو زیاد خونده و شنیده اید و نیازی به اینکه مجددا و به زبان دیگری گفته بشه رو حس نمیکنم اما امسال دو تا موضوع باعث شد به این مسله بیشتر فکر کنم اینکه شکل و فرم رسوم و سننی که باعث دوام و قوام جامعه هستن رو تا چه حد باید جدی گرفت؟

مورد اول: تغییر زمان مراسم

امسال با توجه به تقارن شب یلدا و جمعه شاهد بودم برخی از خانواده ها برای راحتی و داشتن خیال آسوده پنجشنبه شب رو شب یلدا گرفتن و به مهمانی و دورهم بودن پرداختن، هرچند اکثر مردم تهران ( چیزی که خودم شاهد بودم و در سطح شهر دیدم) همون جمعه شب که سی آذر بود مراسم شب یلدا رو برگزار کردن از ساعت نه الی یازده شب تهران رسما تبدیل شده بود به شهر ارواح و تو خیابونهای اصلی شهر پرنده پر نمی زد اما از ساعت یازده الی دو نیمه شب ترافیک به شدت سنگینی در اکثر معابر اصلی شهر جریان داشت. برسیم به سوالم آیا میشه برای راحتی خودمون تاریخ مراسمی که قرنهاست ساری و جاری هست رو تغییر داد؟ دوستان عزیزی دارم که هرسال روز دوازدهم فروردین میزنن به دل دشت و صحرا به بهانه اینکه روز سیزده به در شلوغ هست و همچنین خستگی میمونه برای چهاردهم فروردین، چند مرتبه ای همراهشون بودم و واقعاخوش گذشته اما طعم سیزده به در رو نداشته... با این نوع استدلال میشه مردم آذربایجان و کردستان بگن چون اول فروردین هنوز رنگ زمستون داره و زمین پر برف هست و گل و شل زیاده ما عید نوروز رو اول اردیبهشت برگزار میکنیم، تهرانی های قدیم یه ضرب المثل داشتن که میگفت (( لباس بعد از عید به درد گل ( به فتح گاف) دیوار میخوره))

مورد دوم: تغییر خوراکی های خاص مراسم

چند سالی میشه که دلال ها و ابن الوقت هایی که از هر نمدی به فکر کلاهی برای خودشون هست از فرصتی جهت پر کردن بیشتر جیب خودشون و دوشیدن مردم هستن، درسته که قدیم مردم به اندکی قانع بودند و امروز زیاده خواه شده اند اما اینکه از هر مراسمی سواستفاده کنیم رذالتی میخواد که نزد دلالان به وفور یافت میشه به عنوان مثال بالا رفتن قیمت انواع تنقلات و آجیل یا انار و هندوانه که بیشتر مخصوص شب یلدا هستن، مثلا شنبه هفته پیش اکثر هندوانه فروش های وانتی، هندوانه رو کیلویی پانصد تومن میفروختن اما از یکشنبه ناگهان قیمت هندوانه شد سه هزار و پانصد تومن! طرفه تر اونکه جمعه ساعت دو نیمه شب یا به عبارت بهتر دو بامداد شنبه یعنی تنهاچند ساعت بعد از شب یلدا وانت هندوانه فروشی یی رو دیدم که زده بود هندوانه کیلویی هزار تومن!!!کار به جایی رسیده بود که دیجی کالا هم هندوانه میفروخت ...

نمی خوام مقایسه کنم با بلاد کفر که در شب کریسمس قیمت غاز رو تا یک پنجم پایین میارن تا فقرا هم بتونن شب عید شام مورد علاقه شون رو داشته باشن اما چه کنم با این همه علامت سوال...

همه ی این حرفا زدم که بگم امسال بیشتر از هر سال دیگه یی بخاطر شرایط اقتصادی یی که داریم از بعضی مردم شنیدم حالا اگه یه شب هندوانه نخوریم چی میشه؟ اگه انار دون نکنیم آسمون که به زمین نمی آد میاد؟  و شنیدم از زبان زنان مهربانی که به نظرم نگهبانان و پاسداران اصلی حفظ فرهنگ و رسوم و آیین ها هستن اگه پسته گرون شده و نمیتونیم بخریم تخمه و نخود چی کیشمیش میدم به بچه ها، براشون ذرت بو میدم...

اصلا موافق سفره های آنچنانی پر زرق و برقی که تو اینستاگرام شاهدش هستیم نیستم اما میشه حداقل ها رو حفظ کرد، با اطمینان میگم قطعا نخوردن انار و هندوانه و آجیل تو شب یلدا باعث هیچ اتفاقی نمیشه، اما به رسوم و آیین ضربه میخوره ولو اندک و ناچیز...

رسوم و آیین ها در هر اجتماعی ضامن حفظ و بقای اون جامعه هستن...

رسوم و آیین ها در هر اجتماعی ضامن حفظ و بقای اون جامعه هستن...

رسوم و آیین ها در هر اجتماعی ضامن حفظ و بقای اون جامعه هستن...